Grocott's Mail
    Facebook Twitter Instagram
    Saturday, December 6
    Facebook Twitter Instagram
    Grocott's Mail
    • NEWS
      • Courts & Crime
      • Features
      • Politics
      • People
      • Health & Well-being
    • SPORT
      • News
      • Results
      • Sports Diary
      • Club Contacts
      • Columns
      • Sport Galleries
      • Sport Videos
    • OPINION
      • Election Connection
      • Makana Voices
      • Deur ‘n Gekleurde Bril
      • Newtown… Old Eyes
      • Incisive View
      • Your Say
    • CUE
      • Cue Archives
    • ARTSLIFE
      • Makana Sharp!
      • Visual Art
      • Literature
      • Food
      • Festivals
      • Community Arts
      • Going Places
    • OUR TOWN
      • What’s on
      • Spiritual
      • Emergency & Well-being
      • Covid-19
      • Safety
      • Civic
      • Municipality
      • Weather
      • Properties
        • Grahamstown Properties
      • Your Town, Our Town
    • OUTSIDE
      • Enviro News
      • Gardening
      • Farming
      • Science
      • Conservation
      • Motoring
      • Pets/Animals
    • ECONOMIX
      • Business News
      • Entrepreneurship
      • Personal Finance
    • EDUCATION
      • Education NEWS
      • Education OUR TOWN
      • Education INFO
    • EDITORIAL
    Grocott's Mail
    You are at:Home»ARTS & LIFE»Isizwe sinyangwa ngumbhalo wembali
    ARTS & LIFE

    Isizwe sinyangwa ngumbhalo wembali

    Malikhanye MankayiBy Malikhanye MankayiAugust 31, 2023Updated:September 3, 2023No Comments2 Mins Read
    Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Umnumzana uXonxa, umbhali wencwadi, uvelisa banzi ngomxholo oqulathwe yincwadi athe wayityikitya.
    Umnumzana uXonxa, umbhali wencwadi, uvelisa banzi ngomxholo oqulathwe yincwadi athe wayityikitya. Foto: Sibabalwe Tame

    NguMalikhanye Mankayi

    Umbhiyozo omkhulu ububanjelwe e-Amazwi Museum ngomhla wa-29 EyeThupha. Ibilusuku lokuphehlelelwa kwencwadi yokuqala yesiXhosa ebhalwe nguMphumzi Rumsell ‘Ramie’ Xonxa. Ncwadi leyo inesihloko, Masichub’ Isikhwebu, igxile ngembali yamaqhawe akwaXhosa.

    Ibingu mhla wethamsanqa kubemi nolutsha lwaseMakhanda kuphehlelelwa incwadi equlathe imixholo kwakunye neziganeko ezingqonge indawo yaseMakhanda. Amgqabantshintshi encwadi achaza ukuba umntu angafumana, “imbali ngamaqhawe awathi athabatha inxaxheba kwimbali yeli lizwe, amaqhawe awathi aqatshelwa igalelo lawo kunye nalawo kungazange kwathethwa ngawo.” 

    Umnumzana uXonxa usayina incwadi.
    URamie Xonxa utyikitya incwadi yomfundi. Ifoto: Sibabalwe Tame

    Umntu omaziyo uXonxa kunye nohambo lwakhe ebenganokucinga ukuba angangumbhali wencwandi yaseMakhanda, echaza ngentsusa nentsingiselo yamagama eendawo ezithile zeli. Kungokuba sele exilonge kumasebe ohlukweneyo amaninzi. Nangona kunjalo, uthe nwagqiba kwelokuba abhale ayikhuphe incwadi yakhe.

    Kule ncwandi uXonxa uthatha ingqondo zabafundi, azibuyisele embo apho acacisa ngembali yesixeko saseMakhanda. Kwincwadi yakhe, uXonxa ungxininisa kwizinganeko ezithe zehla kwidolophu yaseMakhanda kwakunye nembali ngamaQhawe athe azinjula injacu alwa urhulumente wengcinezelo.

    Xa ufunda le nwadi, uzodibana nesihloko esithi Ukuza kukaNxele esichaza nzulu malunga nesinganeko esenzekayo kuMakhanda nesithi sidlule sikhankanye ukubuyiswa komoya kaMakhanda eRobben Island nokuba yeyiphi indima edlalwe nguMakhanda neyenze ukuba idolophu yaseGrahamstown iguqulwe ithiywe ngegama lakhe.

    Umnumzana uXonxa nomxhasi wakhe ongunkosikazi wakhe, uMama uXonxa.
    UXonxa nomxhasi wakhe ongunkosikazi wakhe, uThabisa Xonxa. Ifoto: Sibabalwe Tame

    Le ncwandi ikwathetha ngedabi elenzeka kwindawo ekuthiwa kuseGazini ekhumbula igazi elaphalalayo lamaXhosa ngethuba besilwa amaNgesi. Xa umbhali ethetha ngeGazini, uzama ubonisa ukuba abantu abamnyama babe qala ukundibana nerhuluwa, ngexeni yokubhubha kwabo ngequbiliso nangobuninzi umbali uthi yaba “nguwaca waca” ukusweleka kwabantu abantsundu.

    Le ncwandi  iquluqwe yanemixholo eyahlukeneyo yembali, kukho nesihloko malunga nebali elaziwoyo lika Nongqawuse. Ikwanxulumanise kwakunye nolwaluko emveni kombhali ephawule ukuba sehla isidima sobudoda.

    Umnumzana uXonxa wamkela isipho asifumana kumlandeli wakhe.
    URamie Xonxa wamkela isipho asifumana kumlandeli wakhe. Ifoto: Sibabalwe Tame

    Abantu bebekho kulo msitho wokusugulwa kwale ncwandi babulele ngokungazenzisiyo besithi initsi idyebo yembali abazothi bayizuze kulencwandi kananjalo behlaba ikhwelo kumbhali wencwandi besithi kuya nyazeleka  ukuba aphinde acwetheze incwandi yesibini.

    Previous ArticleVuyokazi Smile inspires women through health and fitness
    Next Article Aluhlanga lungehlanga
    Malikhanye Mankayi

      Comments are closed.

      Latest publication
      Search Grocott’s pdf publications
      Code of Ethics and Conduct
      GROCOTT’S SUBSCRIPTION
      RMR
      Listen to RMR


      Humans of Makhanda

      Humans of Makhanda

      Weather    |     About     |     Advertise     |     Subscribe     |     Contact     |     Support Grocott’s Mail

      © 2025 Maintained by School of Journalism & Media Studies.

      Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.